Shokan Valikhanov’s name (1835-1865

Shokan Valikhanov’s name (1835-1865) borrows a place of honour in history of culture and a socially-scientific idea of Kazakhstan. This outstanding scientist and educator has undertaken a lot of rather fruitful scientific researches in the field of geography, histories, ethnographies, folklore of people of the East and has made the travel interfaced to huge dangers in mysterious at that time the countries. To one of the first among the compatriots he promoted distribution to the Kazakh steppes of progressive ideas, has played a noble role in strengthening friendship of Russian and Kazakh people. In the works and all activity he has proved, that Kazakhs” are connected with Russian by historical relations and even consanguinty”.

Shokan has received education in Omsk where since the middle of XIX century the progressive ideas of Russian public idea have been strongly widespread. Here he has got acquainted with writer F.M.Dostoevsky, outstanding scientists-geographers P.P.Semenov-Tjan-Shansky, scientific-orientalists N.Berezin, N.M.Yadrintsev and others which have rendered solving influence on formation of its outlook. The Siberian cadet school in Omsk where Shokan Valikhanov studied was considered as one of the best educational institutions of that time. Many outstanding public figures and scientists were its graduates. After the finishing of a cadet school (1853) Shokan accepts active participation in the decision of a question on peace connection of Kazakhs of the Senior zhuz and Issyk-Kul’s Kirghiz to Russia. To stop influence of Kokand khanate in Semirech’ye (“Seven river region”) to Russia, the imperial administration used the young Kazakh officer in negotiations with local population. Carrying out this important mission, Shokan simultaneously used the trips for studying geography, history, customs and a life of Kazakhs and Kirghiz.

In 1855 Valikhanov has taken part in a trip of General Gasfort across the Central Kazakhstan, Semirech’ye and Таrbagatay. This trip has left indelible impression on the young traveler. For the first time he has widely familiarized with an environment of Kazakhstan and a life of people.

In 1856 Shokan takes part in the military-scientific expedition organized under direction of Colonel M.M.Khomentovsky. The purpose of expedition was acquaintance with Kirghiz people, geographical studying of its territory, and survey of pool of Issyk Kul Lake. In a member of expedition there was a group of topographers led by Yanovsky. Sh. Valikhanov has made a number of trips to vicinities of lake on several routes together with P.P.Semenov-Tjan-Shansky with who has got acquainted and made friends in Omsk in the spring 1856.

In August, 1856 Shokan goes to the Kuldzha. The primary goal of a trip was realization of negotiations with the Chinese authorities concerning adjustment of trade relations with China, interrupted after Russian trading station in the Chuguchak city has been burnt. Valikhanov should realize complex diplomatic mission connected with the decision of disputable boundary questions. This important assignment has been executed by him successfully. Having stayed in Kuldzhinsky land about three months, Shokan has familiarized with physical-geographical conditions of territory, a life and history of people.

In 1857 Shokan again makes a trip to Alatau’s Kirghiz which was trial step before expedition to Kashgar. Valikhanov has even more close familiarized with a life of Kirghiz people, has studied its history, ethnography and national poetry. As a result of tireless work he has saved up an extensive historical-ethnographic material. It is especially important, that the young researcher for the first time has paid attention to the well-known poem of Kirghiz “Manas”, has made its first scientific record and translation into Russian.

Scientific results of Sh. Valikhanov’s investigations at 1856-1857 are reflected in its traveling sketches “ The Diary of a Trip to Issyk Kul “, “ The Geographical Sketch of Zailijsky Land “, “ The Western Province of the Chinese Empire and Kuldzha “, “ The Note About Kirghiz “, etc. Sh. Valikhanov’s researches by means of P.P. Semenov-Tjan-Shansky became known in scientific circles of Petersburg. P.P. Semenov-Tjan-Shansky petitioned before Russian geographical society for Sh. Valikhanov’s acceptance in its full members. He has made also responses about Shokan Valikhanov’s works and the recommendation together with E. Lamanskim.

Shokan Valikhanov’s election as the full member of Russian geographical society has occurred on February, 21st, 1857. It meant recognition of outstanding merits of the young scientist before Russian science.

Shokan’s travel to Kashgaria, created to him glory of the brave traveler, took place at 1858-1859. It has been interfaced with the big danger as Kashgaria has been at that time closed for Europeans. In these conditions it was very dangerous to work and collect scientific data about Kashgaria.

Shokan has collected a rich a

Результаты (казахский) 1:

Шоқан Уәлихановтың есімі (1835-1865) мәдениет тарихында құрметті орын және Қазақстанның әлеуметтік-ғылыми идеясын алады. Бұл көрнекті ғалым және ағартушы емес, жемісті ғылыми география саласында зерттеулер, тарих, ethnographies, Шығыс халықтары фольклоры көп қолға және сол уақытта үлкен жұмбақ зияны елдер үшін өзара сапарларын жасады. Ол прогрессивті идеялар қазақ даласына бөлу ықпал отандастарымыздың арасында алғашқылардың бірі, орыс және қазақ халқының достықты нығайту бойынша асыл рөл атқарды. Жұмыстар мен барлық қызметінде ол қазақтар «тарихи қатынастар мен тіпті consanguinty орыс байланысты» деп, дәлелдеді. Шоқан ХІХ ғасырдың ортасынан бастап, орыс қоғамдық идеяның прогрессивті идеялар қатты таралған болды Омбыда білім алды. Мұнда ол өзінің дүниетанымды қалыптастыру әсер шешу көрсеткен жазушы Достоевский атындағы, көрнекті ғалым-географтар PPSemenov-Тянь-Шань, ғылыми-шығыстанушылар N.Berezin, Ядринцев және басқалармен танысты. Шоқан Уәлиханов оқыған Омбыда кадет мектеп Сібір сол кездегі ең үздік оқу орындарының бірі ретінде саналған. Көптеген көрнекті қоғам қайраткерлері мен ғалымдар оның түлектері болды. Кадет мектеп (1853) аяқталғаннан кейін Шоқан Ресейге Ұлы жүздің және Ыстықкөл ның қырғыз қазақтардың бейбіт байланысты туралы мәселені шешуге белсене қатысады. Ресейге Semirech'ye ( «Жеті өзен облысы») Қоқан хандығының ықпалын тоқтату үшін, патша әкімшілігі жергілікті халықтың келіссөздер жас қазақ офицері пайдаланылады. Осы маңызды миссияны жүзеге асыра отырып, бір мезгілде Шоқан географиясын, тарихын, салт-қазақтар мен қырғыздар өмір зерделеу үшін пайдаланылатын сапарлары. 1855 жылы Уәлиханов Орталық Қазақстан, Semirech'ye және Таrbagatay арқылы Бас Гасфорт бір сапарға қатысты. Бұл сапар жас саяхатшы туралы ұмытылмас әсер қалдырды. Алғаш рет ол кеңінен Қазақстанның қоршаған ортаны қорғау және халықтың өмір танысты. Шоқан полковник MMKhomentovsky басшылығымен ұйымдастырылған әскери-ғылыми экспедицияға қатысады 1856 жылы. Экспедицияның мақсаты қырғыз халқымен танысу, оның аумағында зерттеу географиялық және Ыстықкөл көлінің бассейнінің зерттеу болды. Экспедиция мүшесі Яновский бастаған топографияға тобы болды. Ш.. Уәлиханов танысты кім бірге PPSemenov-Тянь-Шань бірнеше бағыттар бойынша көлдің маңында сапар жасаған бірқатар көктемде 1856. Омбыда Достарға жасады тамыз айында, 1856 Шоқан Құлжа барады. Сапар негізгі мақсаты Қытаймен сауда қатынастарын реттеуді қатысты қытайлық билік келіссөздер іске асыру болды Чугучак қаласында Ресей сауда-саттық станциясы өртеп болған соң, үзілген. Уәлиханов даулы шекара мәселелерін шешуге байланысты күрделі дипломатиялық миссиясын іске асыруға тиіс. Бұл маңызды тапсырма ойдағыдай оған орындалды. Үш ай туралы Құлжа жер қалды отырып, Шоқан, аумағында физикалық-географиялық жағдайлары бар адамдардың өмірі мен тарихын танысты. 1857 жылы Шоқанның Қашқарға қайта экспедициясының бұрын сынақ қадам болды Алатау ның қырғыз сапар жасайды. Уәлиханов одан да қырғыз халқының өмірі танысты тығыз, оның тарихы, этнографиясы және ұлттық өлең оқыған етті. Тынымсыз жұмыстың нәтижесінде ол ауқымды тарихи-этнографиялық материал жинады. Ол алғаш рет жас зерттеуші, қырғыз «Манас», сондай-ақ белгілі өлең назар аударды, оның орыс тіліне бірінші ғылыми жазбасын және аударма жасады. Бұл, әсіресе маңызды болып табылады Ш. ғылыми нәтижелерін. 1856-1857 кезінде Уәлихановтың зерттеу оның саяхат нобайлар бойынша «Ыстықкөл сапары күнделігі», «Іле Жер географиялық очерк», «Қытай империясының Құлжа және батыс провинциясы», «қырғыздары туралы ескерту» көрсетіледі және т.б. Ш.. PP Семенов-Тянь-Шань арқылы Уәлихановтың зерттеулер Петербург ғылыми ортада белгілі болды. PP Семенов-Тянь-Шань Ш. орыс географиялық қоғамының бұрын өтініш. Оның толық мүшелерінің Уәлихановтың қабылдау. Ол Шоқан Уәлихановтың шығармаларының және Е. Lamanskim бірге, сондай-ақ ұсыныстар туралы жауап жасады. Орыс географиялық қоғамының толық мүшесі ретінде Шоқан Уәлихановтың сайлау ақпанда, 21 орын алды, 1857. орыс бұрын жас ғалымның зор еңбегі тану білдірді Ғылым. батыл саяхатшы оған даңқ үшін құрылған Қашқар үшін Шоқанның саяхат, 1858-1859 өтті. Ол Қашқар сол уақытта еуропалықтар үшін жабық болды-ақ үлкен қауіп бар интерфейс болды. Осы жағдайларда ол Қашғарияның туралы ғылыми деректерді жұмыс істеуге және жинау үшін өте қауіпті болды. Шоқан бір бай жинады